Οι επτά πυλώνες της Κύπρου για ενέργεια και κλίμα

Τα αναθεωρημένα μέτρα και πολιτικές τα οποία θα συνεισφέρουν περισσότερο στο επίπεδο φιλοδοξίας της Κύπρου σε σχέση με το Προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΔΕΚ) περιλαμβάνονται στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα 2021 - 2030, η οποία εξετάζεται από την Επιτροπή Αξιολόγησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Σχέδια και/ή Προγράμματα. Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2019 πρέπει να υποβληθεί το τελικό Εθνικό Σχέδιο.
 
Μέσα από τη μελέτη παρουσιάζονται και οι δυνητικές επιπτώσεις από την υλοποίηση του Σχεδίου στις χρήσεις γης, οι οποίες αναφέρονται κυρίως στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων σε περιοχές οι οποίες χαρακτηρίζονται ως γεωργική γη. Όπως αναφέρεται και στις εισηγήσεις της ΣΜΠΕ του πρώτου «Εθνικού Σχεδίου Δράσης της Κυπριακής Δημοκρατίας για την Ανανεώσιμη Ενέργεια για την περίοδο 2010-2020», η οποία εκπονήθηκε το 2014, είναι αναγκαίο να ρυθμιστεί η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων αυτών, σε σχέση με τις περιοχές που χαρακτηρίζονται ως γεωργική γη. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι υπήρξε ανάγκη ετοιμασίας της μελέτης αυτής και στο πρώτο Εθνικό Σχέδιο για τις ΑΠΕ, δεν έχει εκπονηθεί μέχρι σήμερα. Και δεν έφτανε αυτό, στη μελέτη υπογραμμίζεται ότι από τη μέχρι σήμερα εμπειρία είναι απαραίτητο το νέο Σχέδιο Ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) να συνοδεύεται από τη μελέτη διαβάθμισης και χαρακτηρισμού της εύφορης ή γεωργικά αξιόλογης γης.
Ο Ολοκληρωμένος Εθνικός Σχεδιασμός για την Ενέργεια και το Κλίμα, ο οποίος καλύπτει την περίοδο 2021-2030, περιλαμβάνει πολιτικές και μέτρα που φιλοδοξούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις καθενός από τους επτά πυλώνες του Σχεδίου: α) Εκπομπές Αερίων του Θερμοκηπίου, β) Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, γ) Ενεργειακή Απόδοση, Ασφάλεια Ενεργειακού Εφοδιασμού, ε) Εσωτερική Αγορά Ενέργειας, στ) Έρευνα, Καινοτομία, Ανταγωνιστικότητα, Μεταφορές.
 
Αφορά 26 δράσεις στους ακόλουθους τομείς εφαρμογής: 1. Μείωση θερμοκηπιακών αερίων, 2. Απόβλητα, 3. Βιομηχανία, 4. Υπηρεσίες, 5. Γεωργία, 6. Κτηνοτροφία, 7. Χρήσεις γης, 8. Ποιότητα αέρα, 9. Οικιακοί καταναλωτές, ευάλωτοι και μη, 10. Δικαιώματα καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας, 11. Κτήρια, δημόσια και ιδιωτικά. 12. Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, 13. Δημόσιος τομέας, 14. Ιδιωτικός τομέας, 15. Εκπαίδευση, 16. Ανταγωνιστικότητα, 17. Ανταγωνισμός αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, 18. Παραγωγή ενέργειας, διαφοροποίηση του ενεργειακού μίγματος, 19. Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, 20. Σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, 21. Ενεργειακή απόδοση, 22. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, 23. Ασφάλεια Ενεργειακού Εφοδιασμού, 24. Εσωτερική Αγορά Ενέργειας, 25. Παροχή φυσικού αερίου/ παραγωγή ενέργειας, 26. Μεταφορές, δημόσιες και ιδιωτικές.
 
Στη μελέτη αναφέρονται οι αναμενόμενες επιπτώσεις στις περιβαλλοντικές παραμέτρους από την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου ανάπτυξης των ΑΠΕ. Οι επιπτώσεις στο έδαφος προέρχονται κυρίως από τα φαινόμενα διάβρωσης, τη συμπίεση του εδάφους και τη ρύπανση. Τα έργα ΑΠΕ αξιοποίησης της βιομάζας από τις κτηνοτροφικές μονάδες αναμένεται να έχουν θετικές επιπτώσεις, κυρίως λόγω του περιορισμού της απόρριψης ανεπεξέργαστων κτηνοτροφικών αποβλήτων στο έδαφος.
 
Στο Σχέδιο αναφέρεται ότι οι επιπτώσεις των εγκαταστάσεων ΑΠΕ, όπως τα φωτοβολταϊκά και ηλιοθερμικά πάρκα, αναμένεται ότι θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο έδαφος κυρίως ως αποτέλεσμα της χρήσης γης ιδιαίτερα στις περιοχές οι οποίες χαρακτηρίζονται ως περιοχές γεωργικής χρήσης.
 
Υπολογίζεται ότι για την επίτευξη των στόχων (1.680 MW μέχρι το 2030) απαιτείται έκταση περίπου 2.500 εκταρίων η οποία αντιστοιχεί στο 2% της χρησιμοποιούμενης γεωργικής γης. Παρότι σημειώνεται ότι το ποσοστό είναι μικρό, εντούτοις είναι αναγκαίο να ρυθμιστεί η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων των ΦΒ πάρκων, σε σχέση με τις περιοχές που χαρακτηρίζονται ως γεωργική γη, λαμβάνοντας υπόψη: τις τεχνικές απαιτήσεις και τεχνικούς περιορισμούς εγκατάστασης των ΦΒ πάρκων και τις ανάγκες κατάληψης εδάφους.
Οι στόχοι για την Κύπρο
 
Το Εθνικό Σχέδιο για το Κλίμα και την Ενέργεια θα πρέπει να περιλαμβάνει πρόνοιες για καθορισμό πολιτικών και μέτρων για επίτευξη των ακόλουθων στόχων:
 
(α) Μείωση της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ κατά 40% μέχρι το 2030 σε σχέση με το 2005 (Εθνικός νομικά δεσμευτικός στόχος για την Κύπρο: μείωση 24%) – για τους τομείς εκτός του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων του Θερμοκηπίου, δηλαδή εκτός της ηλεκτροπαραγωγής, της τσιμεντοβιομηχανίας και των κεραμείων/τουβλοποιείων).
(β) Διείσδυση ΑΠΕ 32% σε επίπεδο ΕΕ μέχρι το 2030 (Στόχος σε εθνικό επίπεδο: δεν έχει ακόμα αποφασιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπάρχουν επιμέρους στόχοι για ΑΠΕ στις μεταφορές και στην θέρμανση-ψύξη).
(γ) Ενεργειακή απόδοση 32,5% σε επίπεδο ΕΕ μέχρι το 2030 (Στόχος σε εθνικό επίπεδο: δεν έχει ακόμα αποφασιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο) μέσω: • «μείωση της πρωτογενούς κατανάλωσης ενέργειας στα 2,6 Mtoe το 2030, δηλαδή μείωση κατά 9,5%, σε σχέση με την αντίστοιχη πρόβλεψη της Ε. Επιτροπή για την Κύπρο το 2007 (ενδεικτικός στόχος) • Επίτευξη σωρευτικού στόχου εξοικονόμησης ενέργειας με νέα μέτρα στην τελική χρήση που εκτιμάται προκαταρκτικά στα 235.000-238.000 toe για την περίοδο 2021-2030 (υποχρεωτικός στόχος).
(δ) Εξασφάλιση του ανταγωνισμού σε ενοποιημένες αγορές ενέργειας.
(ε) Ανταγωνιστική και οικονομικά προσιτή ενέργεια για όλους τους καταναλωτές.
(στ) Προαγωγή της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού.
(ζ) Στοχευμένη έρευνα και καινοτομία για συνεισφορά προς επίτευξη των στόχων.
(στ) Άρση της ενεργειακής απομόνωσης σε επίπεδο ΕΕ.

Πολιτικές και μέτρα για διάφορους τομείς
 
Το Προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα για την περίοδο 2021-2030 περιλαμβάνει πολιτικές και μέτρα που αφορούν διάφορους τομείς προς επίτευξη των ακόλουθων, μεταξύ άλλων, στόχων:
 
(α) Μείωση της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ κατά 40% μέχρι το 2030 σε σχέση με το 2005. Ο στόχος που καθορίστηκε για την Κύπρο είναι 24% μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τα επίπεδα του 2005 (εξαιρούνται οι εκπομπές από την ηλεκτροπαραγωγή, το τσιμεντοποιείο και τα κεραμεία/τουβλοποιεία).
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με πρόσφατη απογραφή των εκπομπών της Κύπρου, ο τομέας των μεταφορών συνεισφέρει 49%, της ενέργειας (εκτός ηλεκτροπαραγωγής) 17%, των αποβλήτων 14%, της γεωργίας 12% και της βιομηχανίας 8%.
(β) Διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας συνολικά κατά 32% στην ΕΕ μέχρι το 2030. Δεν έχουν αποφασιστεί μέχρι στιγμής δεσμευτικοί στόχοι σε εθνικό επίπεδο.
(γ) Μείωση ενεργειακής κατανάλωσης κατά 32,5% σε επίπεδο ΕΕ μέχρι το 2030. Η εκτιμωμένη εθνική συνεισφορά της Κύπρου προσδιορίζεται σε μείωση της πρωτογενούς κατανάλωσης ενέργειας κατά 9,5%, σε σχέση με την αντίστοιχη εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κύπρο το 2007. 

Πηγή:energypress.gr